පැටවුන්ට කිරි පොවන කුරුළු අම්මලා

                 ක්ෂීරපායි සත්තු තම පැටවුන් කිරිවලින් පෝෂණය කරති. නමුත් ඔබ කෙදිනක හෝ පක්ෂීන්,තම පැටවුන් කිරිවලින්  පෝෂණය කරන බව අසා තිබේද? බොහෝවිට ඔබට ඒ පිලිබඳව අත්දැකීමක් නොමැතිවා විය හැක.
                 මෙසේ තම පැටවු කිරිවලින් පෝෂණය කරන්නේ Columbiformes ගෝත්‍රයේ Columbidae කුලයට අයත් පක්ෂීන්ය. පොදු වයවහාරයේදී ඔවුන් පරවියන්, කොබෙයියන්, මහගොයි, බටගොයි, මයිලගොයි ලෙස නම් කීප‍යකින් හඳුන්වයි. මොවුන් ඉංග්‍රීසියෙන් pigeons and doves ලෙස හඳුන්වයි.
                  Columbidae පක්ෂීන් පැටවුන්ට කිරි පොවන ආකාරය පළමුව මතුවන ගැටළුවයි. පක්ෂීන්ට ක්ෂීරපායින්ට මෙන් ක්ෂීර ග්‍රන්ථි  හා පියවුරු පිහිටා  නැත. ඔවුන් තම පැටවුන් පෝෂණය කිරීමට පැටවුන්ගේ කටවල්වලට කිරි වමාරයි. අනෙකුත් පක්ෂීන් මෙන් කෘමි සතුන්ගෙන් පැටවුන් පෝෂණය නොකරන මේ කුරුල්ලෝ පැටවුන් මෙම කිරෙන් පමණක් පෝෂණය කරති. මෙසේ කුරුළු අම්මා හා තාත්තා එක්වී පැටවු පෝෂණය කිරීමේ නිරත වෙති. මීලගට පැන නගින ප්‍රශ්නය මෙම කිරෙහි සංයුතිය කුමක්ද යන්නයි. මෙහි සරල අර්ථය මෙම කිරිවලට ඉංග්‍රීසියෙන් කියනු ලබන නමෙන් වඩාත්  පැහැදිලි වේ. මෙම කිරි ඉංග්‍රීසියෙන් Crop milk ලෙස හඳුන්වනු ලබන අතර පරවි අම්මලා තමුන් ලබා ගන්නා ධාන්යමය ආහාරය අර්ධ ලෙස ජීර්ණය වූ දියරයක් ලෙස නැවත පැටවුන්ගේ පරිභෝජනයට වමාරයි. එනිසා මෙය පෝෂණ ගුණයෙන් සාරවත් කිරකි.මෙම කිරි පෝෂණයෙන් හා සංයුතියෙන් හාවන්ගේ කිරිවලට සමාන වේ.

නීල මහගොයා

             ලංකාවේ Columbidae කුලයට අයත් පක්ෂීන් 12ක් වාසය කරයි. නීල මහගොයා(Green Imperial Pigeon), ශ්‍රී ලංකා මයිලගොයා(Sri Lanka Wood Pigeon), ළයරන් බටගොයා(Orange Breasted Green Pigeon), පොම්පදෝරු බටගොයා(Ceylon Green Pigeon), සීපාදු බටගොයා(Yellow footed Green Pigeon), අළු කොබෙයියා(Spotted Dove), නීල කොබෙයියා(Emerald Dove), ගල් පරවියා(Rock Pigeon), මාල කොබෙයියා(Eurrasian Collard Dove), රතු මාල කොබෙයියා(Red Collard Dove),Pale Capped wood pigeon, Oriental turtle dove එම කුරුල්ලන් වේ. මොවුනතරින් තුන්දෙනෙක් ලංකාවට ඉතා දුර්ලභ ලෙස සංක්‍රමණය වන්නෝ(Vagrant) වෙති. එමෙන්ම ශ්‍රී ලංකා මයිලගොයා හා පොම්පදෝරු බටගොයා ලංකාවට ආවේණික(Endemic) විශේෂ වෙති. මොවුන්ගෙන් විශාලතමයා නීල මහගොයා වේ.
                  Columbiformes ගෝත්‍රයේ කුල තුනකට අයත් පක්ෂීහු වාසය කරති. එනම් Columbidae, Rhapidae, Pteroclididae. මෙම කුල අතරින් Rhapidae කුලයට අයත් පක්ෂීන් අද ලොවින් සමුගෙන අවසානය.
Rhapidae කුලයේ වාසය කළේ Dodo හා Solitaire යන පක්ෂි විශේෂ දෙකයි.

Dodo

Dodoගේ වාසභූමිය වූයේ ඉන්දියන් සාගරයේ මුරුසි දිවයිනයි. Dodo මුරුසි දිවයිනටම ආවේණික වූවෙක් විය. 1505දී පමණ මුරුසි දිවයිනට පෘතුගීසින් පැමිණි අතර ඔවුහු මස් පිණිස මෙම පියෑඹීමට නොහැකි පක්ෂීන් දඩයම් කළෝය. එමෙන්ම Dodo බිත්තර පොළොවේ කොළරොඩු අතර තනාගත් තැනකය. විදේශිකයන් විසින් මුරුසියට හඳුන්වා දුන් ඌරන් මෙම බිත්තර විනාශ කළ අතර මෙම හේතු නිසා මුරුසියේ අවසාන Dodoත් 1681 දී ලොවෙන් සමුගත්තේය.

Solitaire

Solitaireගේ නිජබිම Rodrigues දූපත වූ අතර එම විශේෂය එම දූපතටම සීමා වූ ආවේණික විශේෂයක් විය. ආහාර පිණිස දඩයම් කිරීම හා එම දූපතට හඳුන්වා දූන් පූසන් හා ඌරන් විසින් මෙම කුරුල්ලන්ගේ බිත්තර විනාශ කිරීම නිසා පියෑඹීමට නොහැකි මෙම Solitaire නම් පක්ෂි විශේෂය 1760 පමණ වනවිට Rodrigues දූපතට පමණක් නොව මුළු ලොවටම අහිමි විය.